Preparat osłonowy – czym właściwe jest?
Definicja mówi, że preparaty osłonowe to inaczej żywe drobnoustroje, które dostarczane w odpowiednich ilościach wywierają korzystne efekty zdrowotne. Preparaty osłonowe to zazwyczaj bakterie kwasu mlekowego, a ich pożyteczne właściwości dla naszego zdrowia wynikają przede wszystkim z oddziaływania na skład i metabolizm naturalnej flory obecnej w przewodzie pokarmowym.
Określenie danego mikroorganizmu jako preparatu osłonowego poprzedza szereg badań potwierdzających, iż spełnia on kryteria zawarte w definicji. Wiadomo, że poszczególne szczepy bakterii probiotycznych mają różne właściwości1,2. Najistotniejsze gatunki drobnoustrojów, które są wykorzystywane w preparatach osłonowych to gatunki Lactobacillus i Bifidobacterium2.
Jak wybrać preparat osłonowy?
Preparat osłonowe znajdują zastosowanie zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu wielu jednostek chorobowych. Ich skuteczność jest jednak szczepozależna, czyli nie każdy szczep bakterii będzie miał takie samo działanie. Sięgając po konkretny produkt osłonowy, należy wziąć pod uwagę swoje dolegliwości oraz wybrać taki szczep bakterii, który w danej jednostce chorobowej ma udowodnioną skuteczność w badaniach klinicznych3,4.
Na co pomaga preparat osłonowy?
Najlepiej udokumentowana jest skuteczność niektórych szczepów probiotycznych w leczeniu ostrej biegunki infekcyjnej u dzieci oraz w zapobieganiu biegunce związanej z antybiotykoterapią - zarówno u dzieci, jak i dorosłych4.
Najczęstszą przyczyną wywołującą ostrą biegunkę u dzieci jest zakażenie wirusowe, a same rotawirusy odpowiadają za 35–50% ostrych zakażeń przewodu pokarmowego. Wykazano, że nawadnianie i dodatkowy preparat osłonowy – na przykład szczep Lactobacillus rhamnosus GG może korzystnie wpływać na przebieg biegunki, skracając czas jej trwania i nasilenie objawów5.
Powszechnie stosowane antybiotyki to często preparaty o szerokim spektrum działania, które zmniejszają liczbę bakterii i powodują zaburzenia równowagi jelitowej. Braki w fizjologicznej mikroflorze, w tym mniej bakterii ochronnych i odżywiających nabłonek jelitowy, może prowadzić do zasiedlenia jelita przez patogeny, a tym samym do biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyków6. Za najskuteczniejsze w leczeniu biegunek poantybiotykowych wskazuje się szczepy Lactobacillus rhamnosus GG oraz drożdże Saccharomyces boulardii. Ich skuteczność to zmniejszenie ryzyka biegunki nawet o ponad polowę6-7.
Poszczególne preparaty osłonowe, ze względu na wynikające ze szczepu charakterystyczne działanie znajdują zastosowanie również w innych schorzeniach. Na podstawie badań naukowych możemy zaliczyć do nich zaburzenia alergiczne, w tym alergie pokarmowe wraz z atopowym zapaleniem skóry (AZS). W leczeniu i zapobieganiu AZS, efektywne i najlepiej udokumentowane działanie ma szczep Lactobacillus rhamnosus GG6,8-9.
Ponadto efekty probiotyczne szczepów: Lactobacillus rhamnosus GG i Saccharomyces boulardii wykazują korzystne działanie wspomagające również w chorobach jelit np. chorobie Leśniowskiego-Crohna6,10.
Niewątpliwie preparaty osłonowe mają szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie. Podkreśla się możliwość ich wykorzystania zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu chorób. Należy przy tym pamiętać, że działanie i efekty zależą od konkretnych szczepów probiotycznych i mogą być różne w poszczególnych jednostkach chorobowych. Warto zatem bliżej poznać ich naukowo udowodnione właściwości i zalety w odniesieniu do konkretnych, dotykających nas schorzeń.