Przyczyną ostrej biegunki najczęściej są zakażenia układu pokarmowego lub spożycie toksyn bakteryjnych. W większości przypadków wystarczające jest leczenie objawowe1. Podstawową rolę pełni intensywne nawadnianie w celu pokrycia strat wody i elektrolitów1,2. Choć biegunka nie sprzyja apetytowi, należy także zadbać o odpowiednie odżywienie. Jak powinna wyglądać dieta przy biegunce u dorosłych? Kiedy zacząć jeść i jakie pokarmy?
Nawadnianie to podstawa
Największym zagrożeniem związanym z biegunką, szczególnie z towarzyszącymi wymiotami, jest odwodnienie. Dlatego należy zadbać o przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza na pierwszym etapie trwania objawów. Preferowana jest droga doustna, jednak w niektórych sytuacjach np. ciężkim odwodnieniu czy poważnych chorobach towarzyszących, konieczna może być hospitalizacja i podawanie płynów dożylnie1,3.
W przypadku ciężkiej biegunki, szczególnie u osób w podeszłym wieku i podróżnych doświadczających nasilonej, wodnistej biegunki, należy zastosować doustny glukozowo-elektrolitowy płyn nawadniający (DPN)4. W aptekach dostępny jest szeroki wybór preparatów w postaci sproszkowanej, które rozpuszcza się w wodzie3. Łatwiej pić schłodzony DPN często, w małych porcjach1,3.
Choć DPN są idealnym płynem do pokrycia strat wody i soli, w przypadku łagodnej biegunki wystarczające mogą być lekko osolona woda (przegotowana lub mineralna niegazowana), soki bez dodatku cukru wymieszane z wodą w proporcji 1:1, buliony warzywne i zupy (rozcieńczone, bez dodatku tłuszczu)1,2,4,5. Izotoniczne napoje dla sportowców nie mają tak dopasowanego składu jak DPN, natomiast mogą sprawdzić się w niezbyt nasilonej biegunce u osób bez chorób towarzyszących2. Podsumowując: pij duże ilości płynów zawierających wodę, sól i cukier2.
Pamiętaj o dodatkowej porcji płynów przy każdym płynnym stolcu lub wymiotach1,2,3. Więcej informacji na roli elektrolitów i objawach ich niedoboru znajdziesz w artykule “Elektrolity - co to są elektrolity w organizmie?”.
Pierwsze 3-4h intensywnego nawadniania mają na celu uzupełnienie niedoborów wody i elektrolitów, następnie możesz pić bez ograniczeń aż do zaspokojenia pragnienia tak aby pokryć podstawowe zapotrzebowanie dobowe.
Kiedy zacząć jeść w trakcie biegunki?
Odpowiednie żywienie sprzyja odbudowie komórek ściany jelita. Jednak w przypadku biegunki i towarzyszących wymiotów apetyt jest zazwyczaj zdecydowanie zmniejszony. Krótki okres przyjmowania wyłącznie płynów nie jest szkodliwy2. Po 3-4 godzinach pierwszej fazy intensywnego nawadniania doustnego należy wprowadzić żywienie doustne1,3.
Wskazane są posiłki o małej objętości, spożywane 4–5 razy na dobę3.
Co jeść przy biegunce?
W diecie przy biegunce zalecane są produkty zawierającą gotowaną skrobię: biały ryż, makaron, produkty mączne, ziemniaki, kasze ugotowane do miękkości2,3,5. Dodatkowo można spożywać solone krakersy, banany, zupy, gotowane warzywa2,3. Owoce i warzywa powinny być pozbawione skórki, najlepiej przetarte5. Wybieraj gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez obsmażania, pieczenie w piekarniku5. Istotne jest obserwowanie własnego organizmu i stopniowe rozszerzanie diety wraz z ustępowaniem objawów biegunki (zmniejszaniem się częstotliwości i zmianą uformowania stolca).
Jakie produkty nie są wskazane w diecie przy biegunce?
Wskazane jest unikanie:
- początkowo produktów zbożowych z mąki razowej, pełnoziarnistych np. ryżu brązowego, płatków owsianych górskich, grubych kasz - pęczaku, kaszy gryczanej,
- ostrych przypraw (pieprz naturalny, chili, curry, ostra papryka),
- ciężkostrawnych i smażonych posiłków o dużej zawartości tłuszczu np. tłustych mięs i wędlin,
- produktów wędzonych, konserwowanych i zawierających słodziki,
- nabiału - jeżeli są dobrze tolerowane możesz włączyć mleczne napoje fermentowane (kefir, jogurt, zsiadłe mleko, maślanka), unikaj produktów o dużej zawartości tłuszczu (pełne mleko, sery topione, żółte, pleśniowe). Wtórna nietolerancja laktozy po infekcji może utrzymywać się przez kilka tygodni lub nawet miesięcy2.
- niektórych warzyw t.j. cebuli i pora (ew. jako niewielki dodatek do zup), szczypiorku, czosnku, warzyw konserwowanych octem, ze śmietaną, majonezem, brukselki, kapusty, suchych nasion roślin strączkowych,
- kawy, herbaty (ew. słaby napar herbaty), alkoholu, napojów gazowanych, soków z dodatkiem cukru5.
Podsumowanie
W diecie przy biegunce należy przede wszystkim zadbać o uzupełnienie strat wody i soli, a po etapie intensywnego nawadniania wrócić do zwykłego żywienia, początkowo skupiając się na lekkostrawnych źródłach skrobi i obserwować reakcje organizmu na poszczególne pokarmy.
Poznaj produkty Dicoflor®stosowane przy odwodnieniu
Biegunka może prowadzić do silnego odwodnienia. Jednak to nie
jedyny czynnik odwadniający. Podczas upału czy choroby
gospodarka wodna może potrzebować wspomagania.
Dicoflor® Elektrolity
Elektrolity regulują gospodarkę wodną organizmu, podczas gdy żywe kultury bakterii wzbogacają mikroflorę jelitową dziecka. Takie połączenie 2w1 to kompleksowe wsparcie podczas biegunki dziecka!
Dicoflor® 6 w kapsułkach
Jedna kapsułka Dicoflor® 6 to aż 6 miliardów żywych kultur bakterii Lactobacillus rhamnosus GG! To szczep bakterii, który wzbogaca naturalną florę bakteryjną jelit już od pierwszego stosowania.
Poradniki
Biegunka u dziecka - kiedy udać się do lekarza?
Zazwyczaj biegunka dziecięca jest chorobą niewymagającą interwencji lekarza, lecz warto wiedzieć, kiedy należy zaczerpnąć porady specjalisty.
Przyczyny biegunki u dzieci i niemowląt
Biegunki u dzieci mogą mieć wiele różnych przyczyn, ale zazwyczaj są rezultatem infekcji wirusowej lub bakteryjnej albo skutkiem ubocznym antybiotykoterapii. Najczęściej mamy do czynienia z biegunką infekcyjną i poantybiotykową.
Co podać na biegunkę niemowlakowi?
Podczas biegunki zaleca się podawać dziecku płyny, które poprawią samopoczucie oraz zredukują ryzyko odwodnienia.