Rotawirusy to główna przyczyna ostrych biegunek wśród dzieci do 5. roku życia. Patogeny te przenoszą się głównie drogą pokarmową poprzez kontakt z zakażonymi wydalinami (stolec, wymioty). W związku z wytwarzaniem odporności po przechorowaniu dorośli rzadko ulegają ciężkiemu, objawowemu zakażeniu. Obecnie dostępna jest bezpłatna, doustna szczepionka przeciwko rotawirusom, zalecana wszystkim dzieciom.
Czynniki ryzyka zakażenia rotawirusem
Najczęściej do pierwszego zakażenia i rozwinięcia objawowej infekcji rotawirusowej dochodzi między 6. a 36. miesiącem życia. Dane pokazują, że przed ukończeniem 5. roku życia niemalże każde dziecko zachoruje na infekcję rotawirusową [1]. Wśród czynników szczególnie predysponujących do rozwinięcia choroby wymienia się:
- niską masę urodzeniową,
- obecność drugiego, małego dziecka w domu,
- zaburzenia odporności1.
Rotawirusy przenoszą się drogą pokarmową, kropelkową i fekalno-oralną. Okres zakaźny trwa od 1 do 3 tygodni - w tym czasie osoba zarażona wydala duże ilości wirusów wraz z kałem i wymiotami. Istotny jest fakt, że osoba wydalająca materiał wirusowy może nie mieć żadnych objawów. Patogeny utrzymują się również na przedmiotach (np. zabawkach, klamkach, toalecie, kranie), a także w zakażonej wodzie i pokarmie. Dlatego tak istotne jest częste mycie rąk i uczenie tego dzieci, a także dezynfekcja powierzchni, gdyż do zakażenia dochodzi najczęściej po włożeniu brudnych dłoni lub zabawek do buzi.
![image4](/sites/g/files/vrxlpx36126/files/styles/desktop_1000xauto/public/2022-03/Dicoflor_Infekcja_4.jpg?itok=-EB2XvIw)
Czynnikiem ryzyka rozwoju ciężkiej postaci infekcji jest nieprzyjęcie szczepionki przeciwko rotawirusom.
Jak objawia się infekcja rotawirusowa?
Przebieg choroby jest dość typowy i objawia się:
- wodnistą biegunką,
- wymiotami,
- nudnościami i bólem brzucha,
- gorączką >38℃,
- utratą apetytu,
- odwodnieniem.
Objawy ustępują samoistnie, zazwyczaj w ciągu 3-8 dni.
Ciężka postać infekcji zazwyczaj wiąże się z koniecznością hospitalizacji, gdyż masywna biegunka i wymioty prowadzą do odwodnienia, do którego u małych dzieci może dojść bardzo szybko. Dlatego tak ważne jest szczepienie przeciwko rotawirusom, które znacznie zmniejsza ryzyko nie tyle zachorowania, a rozwoju ciężkiej infekcji - więcej o szczepionce piszemy w dalszej części artykułu.
![image2](/sites/g/files/vrxlpx36126/files/styles/desktop_1000xauto/public/2022-03/Dicoflor_Infekcja_2.jpg?itok=vabewfpg)
Ciężka postać infekcji zazwyczaj wiąże się z koniecznością hospitalizacji.
Diagnostyka infekcji rotawirusowej
Łagodna infekcja przebiegająca typowo z objawami z przewodu pokarmowego nie wymaga specjalnej diagnostyki - zwłaszcza, jeśli w domu lub w przedszkolu/szkole ktoś ma podobne symptomy. Jeśli dojdzie do hospitalizacji, wykonuje się test mikrobiologiczny w kierunku rotawirusów z kału.
Jak leczy się zakażenie rotawirusem?
Biegunka i wymioty wiążą się z koniecznością uzupełnienia płynów i elektrolitów. W przypadkach łagodnego przebiegu infekcji zalecane jest jedynie leczenie objawowe w domu, czyli doustne uzupełnianie płynów, leczenie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, odpoczynek. Nie są dostępne żadne leki przeciwwirusowe. Jednak u części dzieci, zwłaszcza w przypadku ciężkiej postaci infekcji, nudności uniemożliwiają doustne pojenie, co wiąże się z koniecznością dożylnej płynoterapii w szpitalu.
Kiedy zgłosić się z dzieckiem do szpitala?
- Maluch nie jest w stanie lub odmawia przyjmowania płynów i pokarmu.
- Nasilają się objawy odwodnienia, takie jak: dziecko oddaje mniej moczu, ma blade, przesuszone usta i śluzówki, płacze bez łez, jest nadmiernie splątane, senne, “przelewa się przez ręce”.
Czy możemy uniknąć infekcji rotawirusowej?
Podstawą profilaktyki infekcji rotawirusowej jest przestrzeganie zasad higieny i przerwanie “łańcucha brudnych rąk”. Istotne jest wyrobienie nawyku mycia rąk u dzieci od najmłodszych lat - po skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu, przed jedzeniem, po zabawie, po kontakcie z osobami, które mogą być nosicielem wirusa. Ważna jest także dezynfekcja powierzchni, które mogły ulec skażeniu, a także zachowanie higieny podczas gotowania.
Inną metodą profilaktyki jest przyjęcie doustnej szczepionki przeciwko rotawirusom. Obecnie jest ona dostępna w formie dwóch preparatów w ponad 100 krajach na całym świecie5. W Polsce jest bezpłatna i widnieje na liście szczepień zalecanych; podaje się, w zależności od preparatu, 2 lub 3 dawki. Nie chroni przed zachorowaniem - jej główną rolą jest zapobieganie ciężkiemu przebiegowi infekcji rotawirusowej, wymagającemu hospitalizacji. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego skuteczność ta jest wysoka i sięga nawet 85-98%4.