Odwodnienie - Często zadawane pytania

Elektrolity to niezbędne pierwiastki występujące w naszym organizmie, biorące udział w jego funkcjonowaniu. Elektrolity, które są niezbędne w naszym organizmie to wodne roztwory jonów sodu, potasu, wapnia, chlorki i fosforany - umożliwiają one utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Zaburzenia elektrolitów mogą być spowodowane m.in. przez wysiłek fizyczny, gdy organizm się poci, biegunki i wymioty, spożywanie zbyt małej ilości płynów, niewłaściwą dietę czy wysoką gorączkę.¹¹

W przypadku niewielkich niedoborów elektrolitów wystarczające może być odpowiednie nawodnienie organizmu (picie wody, w tym wysokozmineralizowanej), modyfikacja diety czy suplementacja specjalistycznymi preparatami zawierajacymi brakujące pierwiastki. Gdy niedobory są cięższe, konieczna może być konsultacja z lekarzem lub farmaceutą. Cieżkie zaburzenia elektrolitowe mogą byc zagrożeniem dla zdrowia i życia.^11,12

Elektrolity regulują gospodarkę wodną organizmu oraz właściwy poziom pH w organizmie. Biorą udział również w przewodzeniu impulsów nerwowych w układzie nerwowym czy mięśniowym.¹¹

W przypadku niewielkich niedoborów elektrolitów wystarczające może być odpowiednie nawodnienie organizmu (picie wody, w tym wysokozmineralizowanej lub soku pomidorowego), modyfikacja diety poprzez wzbogacenie jej w pokarmy bogate w potas, magnez i wapń, czy suplementacja specjalistycznymi preparatami zawierającymi brakujące pierwiastki. Gdy niedobory są cięższe, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Ciężkie zaburzenia elektrolitowe mogą byc zagrożeniem dla zdrowia i życia.¹¹

Każdy organizm w zależności od sytuacji klinicznej ma różne zapotrzebowanie na elektrolity, dlatego w przypadku wątpliwości dotyczących ich stosowania warto zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty. Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza, oraz w przypadku przyjmowania specjalistycznych produktów - do informacji dotyczących stosowania zawartych na opakowaniu preparatu. Przykładowo zbyt wysokie spożycie sodu w diecie może powodować obrzęki kończyn dolnych oraz jest czynnikiem ryzyka nadciśnienia tętniczego, podczas gdy zwiększona ilość potasu we krwi może się wiązać z osłabieniem mięśni lub nawet zaburzeniami rytmu serca.¹³

U dziecka uzupełnianie elektrolitów zależy od stopnia ich niedoboru i powinno być konsultowane z lekarzem. W przypadku stosowania preparatów suplementujących elektrolity, produkt powinien być podawany zgodnie z instrukcją producenta umieszczoną na ulotce oraz zgodnie z zaleceniami lekarza. Zazwyczaj preparaty zwierające elektrolity i glukozę występują w postaci proszku do sporządzenia roztworu doustnego.

Zgodnie z definicją międzynarodowych towarzystw pediatrycznych biegunka u niemowlaka charakteryzuje się przede wszystkim zmienioną konsystencją stolca na luźną lub płynną, a także/lub wzrostem liczby wypróżnień w ciągu doby; może, lecz nie musi jej towarzyszyć gorączka oraz wymioty. Według Światowej Organizacji Zdrowia biegunkę u niemowlęcia karmionego sztucznie stwierdza się, gdy dziecko oddaje minimum 3 luźne lub wodniste stolce w ciągu doby. Definicja ta nie obejmuje jednak niemowląt, które są karmione wyłącznie piersią, ponieważ mogą oddawać nawet kilkanaście stolców na dobę. U tych dzieci lekarz rozpoznaje biegunkę, gdy zwiększa się nagle częstość oddawania stolców lub ich charakter.^14,15
 

Biegunka jest to stan chorobowy, który może mieć różne podłoża - może być spowodowana infekcją bakteryjną lub wirusową, rozszerzaniem diety u niemowląt lub nietolerancją pokarmową. Może również wystąpić podczas lub po zastosowaniu antybiotyku. O sposobie leczenia biegunki decyduje lekarz.¹⁶

Biegunka jest to stan chorobowy, który może mieć różne podłoża, a czas jej trwania może się różnić w zależności od jej etiologii. Biegunka ostra u dzieci spowodowana przez bakterie i wirusy zazwyczaj ustępuje w ciągu 5-7 dni. Jeżeli biegunka utrzymuje się dłużej niż 14 dni (lub według niektorych źródeł powyżej 4 tygodni) - jest to biegunka przewlekła. W przypadku przedłużającej się biegunki lub objawów jak np. zapadnięte gałki oczne, skąpe oddawanie moczu czy zaburzenia świadomości należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem^2,15

Czas trwania biegunki u dorosłych, tak jak u dzieci różni się w zależności od jej etiologii. Biegunka ostra, która jest najczęściej spowodowana czynnikiem zakaźnym trwa zwykle do 14 dni, przy właściwym leczeniu objawowym. Natomiast o biegunce przewlekłej mówimy, gdy trwa dłużej niż 4 tygodnie - tak długotrwała biegunka może prowadzić do zagrożenia zdrowia i życia, dlatego takie przypadki należy bezwzględnie konsultować z lekarzem.¹⁶

Światowa Organizacja Gastroenterologii zaleca, by w przebiegu biegunki zapewnić normalną dietę dostosowaną do wieku, niezależnie od płynów nawadniających - powinny być to małe, częste posiłki w ciągu dnia z uwzględnieniem pokarmów wysokoenergetycznych i bogatych w mikroelementy jak np. jaja, owoce i warzywa. Dzieci, podobnie jak dorośli, powinny przyjmować takie same pokarmy jak przed wystąpieniem biegunki. Niemowlęta wymagają częstszego karmienia piersią lub butelką. Zwraca się uwagę, aby unikać gotowych soków owocowych, które przez dużą zawartość cukrów mogą dodatkowo nasilać biegunkę.^15,17

Podczas biegunki dochodzi do utraty płynów i wraz z nimi elektrolitów, dlatego aby zapobiec odwodnieniu należy stosować nawadnianie doustne. Przy odwodnieniu niewielkiego stopnia najczęściej wystarcza przyjmowanie płynów takich jak woda czy napoje izotoniczne, natomiast nie zaleca się soków owocowych ani warzywnych czy napojów gazowanych, ponieważ mogą one nasilać biegunkę. Przy cięższej biegunce najlepiej sprawdzą się doustne płyny nawadniające o obniżonej osmolalności, które zawierają glukozę i elektrolity. Takie preparaty są dostępne w aptekach bez recepty, zazwyczaj w postaci proszku do rozpuszczenia w wodzie - w razie wątpliwości należy zapytać lekarza lub farmaceutę o poradę.^18,19,20