Rotawirusy to główna przyczyna ostrych biegunek wśród dzieci do 5. roku życia. Patogeny te przenoszą się głównie drogą pokarmową poprzez kontakt z zakażonymi wydalinami (stolec, wymioty). W związku z wytwarzaniem odporności po przechorowaniu dorośli rzadko ulegają ciężkiemu, objawowemu zakażeniu. Obecnie dostępna jest bezpłatna, doustna szczepionka przeciwko rotawirusom, zalecana wszystkim dzieciom.
Czynniki ryzyka zakażenia rotawirusem
Najczęściej do pierwszego zakażenia i rozwinięcia objawowej infekcji rotawirusowej dochodzi między 6. a 36. miesiącem życia. Dane pokazują, że przed ukończeniem 5. roku życia niemalże każde dziecko zachoruje na infekcję rotawirusową [1]. Wśród czynników szczególnie predysponujących do rozwinięcia choroby wymienia się:
- niską masę urodzeniową,
- obecność drugiego, małego dziecka w domu,
- zaburzenia odporności1.
Rotawirusy przenoszą się drogą pokarmową, kropelkową i fekalno-oralną. Okres zakaźny trwa od 1 do 3 tygodni - w tym czasie osoba zarażona wydala duże ilości wirusów wraz z kałem i wymiotami. Istotny jest fakt, że osoba wydalająca materiał wirusowy może nie mieć żadnych objawów. Patogeny utrzymują się również na przedmiotach (np. zabawkach, klamkach, toalecie, kranie), a także w zakażonej wodzie i pokarmie. Dlatego tak istotne jest częste mycie rąk i uczenie tego dzieci, a także dezynfekcja powierzchni, gdyż do zakażenia dochodzi najczęściej po włożeniu brudnych dłoni lub zabawek do buzi.
Czynnikiem ryzyka rozwoju ciężkiej postaci infekcji jest nieprzyjęcie szczepionki przeciwko rotawirusom.
Jak objawia się infekcja rotawirusowa?
Przebieg choroby jest dość typowy i objawia się:
- wodnistą biegunką,
- wymiotami,
- nudnościami i bólem brzucha,
- gorączką >38℃,
- utratą apetytu,
- odwodnieniem.
Objawy ustępują samoistnie, zazwyczaj w ciągu 3-8 dni.
Ciężka postać infekcji zazwyczaj wiąże się z koniecznością hospitalizacji, gdyż masywna biegunka i wymioty prowadzą do odwodnienia, do którego u małych dzieci może dojść bardzo szybko. Dlatego tak ważne jest szczepienie przeciwko rotawirusom, które znacznie zmniejsza ryzyko nie tyle zachorowania, a rozwoju ciężkiej infekcji - więcej o szczepionce piszemy w dalszej części artykułu.
Ciężka postać infekcji zazwyczaj wiąże się z koniecznością hospitalizacji.
Diagnostyka infekcji rotawirusowej
Łagodna infekcja przebiegająca typowo z objawami z przewodu pokarmowego nie wymaga specjalnej diagnostyki - zwłaszcza, jeśli w domu lub w przedszkolu/szkole ktoś ma podobne symptomy. Jeśli dojdzie do hospitalizacji, wykonuje się test mikrobiologiczny w kierunku rotawirusów z kału.
Jak leczy się zakażenie rotawirusem?
Biegunka i wymioty wiążą się z koniecznością uzupełnienia płynów i elektrolitów. W przypadkach łagodnego przebiegu infekcji zalecane jest jedynie leczenie objawowe w domu, czyli doustne uzupełnianie płynów, leczenie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, odpoczynek. Nie są dostępne żadne leki przeciwwirusowe. Jednak u części dzieci, zwłaszcza w przypadku ciężkiej postaci infekcji, nudności uniemożliwiają doustne pojenie, co wiąże się z koniecznością dożylnej płynoterapii w szpitalu.
Kiedy zgłosić się z dzieckiem do szpitala?
- Maluch nie jest w stanie lub odmawia przyjmowania płynów i pokarmu.
- Nasilają się objawy odwodnienia, takie jak: dziecko oddaje mniej moczu, ma blade, przesuszone usta i śluzówki, płacze bez łez, jest nadmiernie splątane, senne, “przelewa się przez ręce”.
Czy możemy uniknąć infekcji rotawirusowej?
Podstawą profilaktyki infekcji rotawirusowej jest przestrzeganie zasad higieny i przerwanie “łańcucha brudnych rąk”. Istotne jest wyrobienie nawyku mycia rąk u dzieci od najmłodszych lat - po skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu, przed jedzeniem, po zabawie, po kontakcie z osobami, które mogą być nosicielem wirusa. Ważna jest także dezynfekcja powierzchni, które mogły ulec skażeniu, a także zachowanie higieny podczas gotowania.
Inną metodą profilaktyki jest przyjęcie doustnej szczepionki przeciwko rotawirusom. Obecnie jest ona dostępna w formie dwóch preparatów w ponad 100 krajach na całym świecie5. W Polsce jest bezpłatna i widnieje na liście szczepień zalecanych; podaje się, w zależności od preparatu, 2 lub 3 dawki. Nie chroni przed zachorowaniem - jej główną rolą jest zapobieganie ciężkiemu przebiegowi infekcji rotawirusowej, wymagającemu hospitalizacji. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego skuteczność ta jest wysoka i sięga nawet 85-98%4.
Poznaj produkty Dicoflor®stosowane przy odwodnieniu
Biegunka może prowadzić do silnego odwodnienia. Jednak to nie
jedyny czynnik odwadniający. Podczas upału czy choroby
gospodarka wodna może potrzebować wspomagania.
Dicoflor® Elektrolity
Elektrolity regulują gospodarkę wodną organizmu, podczas gdy żywe kultury bakterii wzbogacają mikroflorę jelitową dziecka. Takie połączenie 2w1 to kompleksowe wsparcie podczas biegunki dziecka!
Dicoflor® baby - krople dla dzieci i niemowląt
W trakcie antybiotykoterapi sięgnij po Dicoflor® w kroplach. Preparat zawiera tylko 2 składniki: olej kukurydziany i żywe kultury bakterii. Sprawdzona kompozycja zapewnia bezpieczeństwo podania maluchowi.
Poradniki
Biegunka u dziecka - kiedy udać się do lekarza?
Zazwyczaj biegunka dziecięca jest chorobą niewymagającą interwencji lekarza, lecz warto wiedzieć, kiedy należy zaczerpnąć porady specjalisty.
Przyczyny biegunki u dzieci i niemowląt
Biegunki u dzieci mogą mieć wiele różnych przyczyn, ale zazwyczaj są rezultatem infekcji wirusowej lub bakteryjnej albo skutkiem ubocznym antybiotykoterapii. Najczęściej mamy do czynienia z biegunką infekcyjną i poantybiotykową.
Co podać na biegunkę niemowlakowi?
Podczas biegunki zaleca się podawać dziecku płyny, które poprawią samopoczucie oraz zredukują ryzyko odwodnienia.